رتبه ایران در خرید طلا

در سه ماه سوم سال ۲۰۲۵ بازار جهانی طلا شاهد رکوردهای تازه‌ای در تقاضا و قیمت بود. بر اساس گزارش شورای جهانی طلا، مجموع تقاضا (شامل معاملات فرابورس) با رشد ۳ درصدی نسبت به سال قبل به ۱۳۱۳ تن رسید که بالاترین سطح ثبت‌شده در داده‌های تاریخی در فرابورس است. ارزش دلاری این تقاضا جهشی چشم‌گیر داشت و با رشد ۴۴ درصدی به رکورد تاریخی ۱۴۶‌میلیارد دلار در سه ماه سوم امسال رسید. از ابتدای سال تا پایان سپتامبر، تقاضای کل طلا ۱ درصد بیشتر از سال گذشته بود و ارزش دلاری آن با جهش ۴۱ درصدی به ۳۸۴‌میلیارد دلار رسید.

اصلی‌ترین محرک رشد بازار در این دوره، سرمایه‌گذاران بودند. ورود ۲۲۲ تن سرمایه به صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر طلا(ETF) و تداوم تقاضای بالای سکه و شمش(۳۱۶ تن) موجب جهش تقاضا شد. بانک‌های مرکزی نیز در این دوره ۲۲۰ تن طلا خریدند که نسبت به سه‌ماهه قبل ۲۸ درصد بیشتر بود، هرچند سرعت خرید آنها در سال جاری اندکی پایین‌تر از سال گذشته باقی مانده است (۶۳۴ تن در برابر ۷۲۴ تن در ۹ ماه ابتدایی ۲۰۲۴).

در مقابل، مصرف طلا در صنعت جواهرات برای ششمین دوره متوالی کاهش دو‌رقمی داشت و با افت محسوس به ۳۷۱ تن رسید. با وجود این، به دلیل رشد قیمت، ارزش دلاری بازار جواهرات ۱۳ درصد بالا رفت و به ۴۱‌میلیارد دلار رسید. تقاضای صنعتی (بیشتر در فناوری) نیز اندکی کاهش یافت؛ هرچند افزایش کاربرد طلا در فناوری هوش مصنوعی تا حدی این افت را جبران کرد، اما تعرفه‌های آمریکا و افزایش قیمت مانع رشد بیشتر شدند. در ایران نیز تقاضای طلا در بخش جواهرات، در ۹ ماه نخست ۲۰۲۵ معادل ۲۱ تن و تقاضای شمش و سکه بیش از ۳۷ تن بود که مجموعا خرید ۵۸ درصدی طلا را برای ایران به ثبت رساند. این رقم، ایران را در رتبه پنجم تقاضای طلا در جهان قرار داد.

چشم انداز تقاضای فلز زرد

شورای جهانی طلا در چشم‌انداز خود برای پایان سال ۲۰۲۵، پیش‌بینی تقاضای سرمایه‌گذاری را به‌طور قابل‌توجهی بالا برد و در مقابل برآورد خود برای بخش جواهرات را کاهش داد. درحالی‌که همه بخش‌های دیگر تقریبا بدون تغییر پیش‌بینی شدند، در بخش سرمایه‌گذاری رشد قابل‌توجهی محتمل دانسته شد. در این میان، کارشناسان معتقدند که روند خرید ETFهای مبتنی بر طلا در فصل چهارم امسال می‌تواند همچنان ادامه یابد. در بخش سکه و شمش نیز به‌دلیل نگرش مثبت نسبت به چین و هند، انتظار افزایش بیشتر وجود دارد. در بخش بانک‌های مرکزی، پیش‌بینی‌ها اندکی بالاتر رفته است. علی‌رغم افزایش سریع قیمت، تقاضای آنها همچنان بالا مانده و دامنه کشورهای خریدار نیز گسترده‌تر شده است. طبق نظرسنجی سال ۲۰۲۵، میل بانک‌های مرکزی برای تداوم خرید طلا در بالاترین سطح از سال ۲۰۱۹ قرار دارد.

در سمت عرضه، تولید معادن در کشورهایی چون غنا، کانادا و استرالیا رو به افزایش است و احتمال ثبت رکورد تولید سالانه وجود دارد، اگرچه برخی وقفه‌ها ممکن است مانع تحقق این هدف شوند. پس رشد ناگهانی قیمت طلا، حاشیه سود بالا، شرکت‌ها را به افزایش تولید ترغیب کرده است، اما فعالیت‌های پوشش ریسک از سوی آنها همچنان ضعیف باقی مانده. بازار بازیافت طلا نیز برخلاف انتظار همچنان بی‌رمق است. قیمت‌های بالا و نبود فشار اقتصادی باعث شده فروش اضطراری طلا کم باشد. بسیاری از دارندگان ترجیح می‌دهند طلا را به عنوان وثیقه یا دارایی نگه دارند، به‌ویژه در شرایطی که چشم‌انداز قیمت‌های بالاتر از سوی تحلیلگران پیش‌بینی می‌شود.

از دیدگاه سرمایه‌گذاران، نرخ دلار آمریکا و سیاست‌های پولی فدرال‌رزرو نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده طلا دارند. ضعف نسبی دلار، کاهش نرخ بهره و نگرانی از بازگشت تورم، فضا را برای ادامه رشد قیمت فراهم کرده است. با وجود برخی ریسک‌های کوتاه‌مدت مانند کاهش تنش‌های تجاری یا اصلاح قیمت‌ها، تحلیلگران همچنان چشم‌انداز مثبتی برای تقاضای جهانی طلا دارند. سال ۲۰۲۵ را می‌توان سال بازگشت سرمایه‌گذاران به طلا دانست؛ جایی که افزایش نااطمینانی‌های اقتصادی و ژئوپلیتیک، رشد بی‌سابقه ETFها، تداوم خرید بانک‌های مرکزی و کاهش تمایل به فروش طلا، همگی دست به دست هم داده‌اند تا بازار این فلز گران‌بها را در مسیر صعودی تاریخی قرار دهند.

انتهای پیام

منبع: دنیای اقتصاد