تغییرات بازار طلا در چین و هند

به‌رغم جهش بیش از ۶۲درصدی بهای جهانی طلا، این فلز همچنان جایگاه فرهنگی و اقتصادی خود را در چین حفظ کرده است. بر اساس گزارش شورای جهانی طلا، بازار جواهرات چین با رقابتی شدید و محصولات تقریبا همسان روبه‌روست. برندهای بزرگ همچنان بازار را در دست دارند، اما بسیاری برای کاهش هزینه‌ها و مقابله با اشباع بازار، به بستن برخی از شعب خود روی آورده‌اند. با این وجود، علاقه چینی‌ها به طلا پابرجاست و سطح هزینه‌کرد آنها تقریبا در حد سال‌های گذشته باقی مانده است.

در نیمه نخست سال ۲۰۲۵، تقاضای فیزیکی چینی‌ها برای زیورآلات با افت ۲۸درصدی به ۱۹۴تن رسید. اما ارزش دلاری این خریدها حدود ۱۳۷‌میلیارد یوان(معادل ۱۹‌میلیارد دلار) بود که تقریبا برابر با رکورد تاریخی سال ۲۰۱۳ است. حدود ۸۱درصد از شهروندان چینی مالک نوعی جواهر طلا هستند و سه‌چهارم آنان قصد خرید دوباره دارند؛ نشانه‌ای از تداوم جایگاه فرهنگی و سرمایه‌ای این فلز در جامعه چین.

در ساختار فروش، طلا همچنان عنصر اصلی بازار است اما سهم زیورآلات نسبت به سکه و شمش کاهش یافته و در مقابل، سنگ‌های قیمتی مانند یشم و مروارید در میان جوانان محبوب‌تر شده‌اند. سهم مبادلات جواهرات سبک‌وزن(زیر ۱۰ گرم) به‌شدت افزایش یافته و از ۳۷درصد در سال ۲۰۲۳ به ۴۵درصد در ۲۰۲۵ رسیده است. مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند برای وزن کمتر، هزینه بیشتری بپردازند؛ چرا که قیمت هر گرم طلا افزایش چشم‌گیری داشته است.

انگیزه خرید نیز تغییر کرده است؛ خرید برای استفاده شخصی اکنون ۳۷ درصد از کل تقاضا را تشکیل می‌دهد، در حالی‌که سهم خریدهای مربوط به ازدواج از ۲۴درصد به ۱۹درصد کاهش یافته است. کاهش نرخ ازدواج و تغییر الگوهای فرهنگی از دلایل اصلی این تحول به شمار می‌رود. نسل جوان نیز به ترکیب طلا با رنگ و طراحی مدرن تمایل دارد و نگاه آنها به طلا، علاوه بر زیبایی، جنبه سرمایه‌ای پیدا کرده است.

در سطح کلان، شاخص طلای لندن از ژانویه تا سپتامبر ۴۳درصد و شاخص طلای شانگهای ۳۶ درصد رشد داشته‌اند. بانک مرکزی چین برای یازدهمین ماه پیاپی به ذخایر خود طلا افزوده و مجموع آن را به ۲۳۰۳ تن رسانده است. واردات طلا در حدود ۸۷ تن در ماه ثابت مانده و صندوق‌های ETF طلا نیز پس از دو ماه خروج سرمایه، دوباره ورودی قابل‌توجهی به ارزش ۴.۵‌میلیارد یوآن ثبت کرده‌اند. بنابراین، هرچند رشد قیمت موجب احتیاط خریداران شده، اما طلا در چین همچنان نماد امنیت مالی، زیبایی و منزلت فرهنگی است.

تب طلا در هند

در هند نیز، همزمان با شروع پاییز، بازار شاهد جهشی کم‌سابقه در بازار طلا بوده است. قیمت جهانی این فلز گران‌بها در اثر افزایش تنش‌های ژئوپلیتیک، ضعف دلار و انتظار برای کاهش نرخ بهره در آمریکا، ۶۶درصد نسبت به ابتدای سال رشد کرد و با تضعیف روپیه، بهای داخلی طلا در این کشور به رکورد تاریخی برسد. با وجود این جهش قیمتی، تقاضا در فصل جشن‌ها و ازدواج‌ها همچنان پرقدرت باقی مانده است.

مردم با گرایش به زیورآلات سبک‌تر و طلای با عیار پایین‌تر، تلاش کردند خود را با قیمت‌های بالا وفق دهند. ارزش معاملات افزایش یافت و فروشگاه‌های بزرگ با بهره‌گیری از طرح‌های تعویض، تخفیف هزینه ساخت و گسترش فروش آنلاین، افت حجم فروش را جبران کردند. در مقابل، مغازه‌های کوچک‌تر از کاهش مشتریان آسیب دیدند.

در سطح شرکتی، شرکت‌های بزرگ جواهرسازی در سه ماه سوم سال رشد درآمدی بین ۶ تا ۶۳درصد ثبت کردند. رشد شعب جدید و سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌های دیجیتال نشانه حرکت بازار هند به سوی خرده‌فروشی مدرن است. در بازار مالی نیز صندوق‌های ETF طلا به اوج تاریخی رسیدند؛ تنها در سپتامبر ورودی خالص سرمایه به آنها ۸۳.۶‌میلیارد روپیه (حدود ۹۵۰‌میلیون دلار) بود.

بانک مرکزی هند نیز ۲۰۰کیلوگرم دیگر به ذخایر طلای خود افزود و کل دارایی طلای کشور به ۸۸۰تن رسید. سهم طلا در ذخایر ارزی هند از ۹ به ۱۴درصد افزایش یافته است. واردات طلا نیز در سپتامبر با ۹.۱۶‌میلیارد دلار به بالاترین سطح ۱۰ ماه اخیر رسید.

بازار طلای هند اکنون ترکیبی از افزایش قیمت، جهش تقاضای سرمایه‌گذاری و تغییر الگوی مصرف به سمت سکه و شمش را تجربه می‌کند. هم‌زمان در چین، نوآوری در طراحی و گرایش نسل جوان به طلاهای سبک‌تر و مدرن، مسیر تازه‌ای را پیش‌روی صنعت قرار داده است. این دو بازار، که روی‌هم‌رفته بیش از نیمی از تقاضای جهانی طلا را تشکیل می‌دهند، در سال ۲۰۲۵ به‌خوبی نشان می‌دهند که چگونه سنت، فرهنگ، سیاست پولی و تحولات جهانی در کنار هم می‌توانند مسیر یکی از قدیمی‌ترین دارایی‌های بشری را تعیین کنند.

هم‌زمان، افزایش بی‌سابقه قیمت طلا در سال ۲۰۲۵به یکی از مهم‌ترین محرک‌های رشد در سایر بازارهای نوظهور تبدیل شده است. کشورهای تولیدکننده و خریدار عمده طلا از این جهش قیمتی منتفع شده‌اند و اعتماد سرمایه‌گذاران به اقتصادهای آنها افزایش یافته است.

تحلیلگران گلدمن‌ساکس و سایر موسسات می‌گویند رشد قیمت طلا باعث افزایش «اثر ثروت» در کشورهایی چون ازبکستان، غنا و آفریقای جنوبی شده و به بهبود بازار سهام و اوراق آنها کمک کرده است. در آفریقای جنوبی، کاهش تورم و امکان کاهش نرخ بهره نیز بر جذابیت سرمایه‌گذاری افزوده است. ازبکستان نیز به دلیل تولید بالا و ذخایر قابل‌توجه طلا، شاهد افزایش ارزش پول ملی خود است.

سرمایه‌گذاران در کشورهای دیگری چون ترکیه، لهستان و قزاقستان با افزایش ذخایر طلای خود، در تلاش‌اند تا وابستگی به ارزهای سنتی، به‌ویژه دلار آمریکا، را کاهش دهند. کارشناسان می‌گویند رشد بهای طلا در شرایطی رخ داده که دلار تضعیف شده و سیاست‌های مالی جهانی انعطاف‌پذیرتر شده‌اند؛ عاملی که برخلاف دوره‌های گذشته، این‌بار موجب تقویت بازارهای در حال توسعه شده است. به گفته تحلیلگران، برخلاف روند معمول که افزایش قیمت طلا نشانه نگرانی از ریسک است، در این دوره ضعف دلار و بی‌اعتمادی نسبت به سیاست‌های اقتصادی آمریکا موجب شده کشورهای نوظهور که هم تولیدکننده و هم دارنده ذخایر طلا هستند، بیشترین سود را از این رالی تاریخی ببرند.

منبع: دنیای افتصاد