طلا در سال بلوا / ارزیابی وضعیت بازار جهانی طلا در سال ۲۰۲۵

گاردین گزارش خود را این‌گونه آغاز کرد: سال ۲۰۲۵ در حال تبدیل شدن به بهترین سال طلا در دهه‌های اخیر است. قیمت این فلز گرانبها امسال به رکوردهای جدیدی دست یافته و در مسیر قوی‌ترین عملکرد سالانه خود از سال ۱۹۷۹ قرار دارد؛ زمانی که انقلاب ایران اقتصاد جهانی را تکان داد.

در ادامه این گزارش، گاردین به علل افزایش بهای طلا و همچنین ناتوانی سایر فلزات گرانبها در نقش‌آفرینی به‌جای فلز زرد و احتمال تداوم یا عدم تداوم روند صعودی این فلز گرانبها پرداخته است.

چرا تقاضا برای طلا تا این اندازه بالاست؟

پاسخ ساده و کوتاه این است که طلا به‌عنوان پناهگاهی امن و ذخیره ارزش عمل می‌کند؛ نقشی که از هزاران سال پیش، زمانی که «پادشاهی لیدیه» در قرن ششم پیش از میلاد شروع به ضرب سکه‌های طلا کرد، بر عهده داشته است. سرمایه‌گذاران به طور معمول محتاط و مضطرب هستند و هم‌اکنون دلایل زیادی برای انتقال سرمایه از دارایی‌های پرریسک به طلا وجود دارد؛ از ترس از رکود اقتصادی گرفته تا تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی بین روسیه و ناتو.

* هر دارایی یا کالایی گفته می‌شود که بتوان آن را برای مدتی پس‌انداز کرد و در آینده بدون کاهش ارزش از آن استفاده یا مبادله کرد.

به گفته تحلیلگران، افزون بر محرک‌های سنتی همچون نرخ بهره، دلار و تورم، نگرانی‌ها درباره حملات دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا به بانک مرکزی این کشور (فدرال‌رزرو)، جنگ تجاری که به راه‌انداخته و طرح‌های مالیاتی و بودجه‌ای وی، به جهش قیمت طلا دامن زده است. ترامپ از زمان بازگشت به کاخ سفید و برگزاری مراسم تحلیف (۲۰ ژانویه ۲۰۲۵) با اعمال تعرفه‌ علیه تقریبا همه کشورها از جمله متحدان واشنگتن، جنگی تجاری را به‌راه انداخته است.

چرا سایر فلزات گرانبها نمی‌توانند نقش طلا را ایفا کنند؟

نقش طلا به‌عنوان ذخیره ارزش تا حدی به کمیاب بودن آن برمی‌گردد. طبق گزارش شورای جهانی طلا، اگر همه طلای استخراج‌شده جهان در یک مکعب جمع شود، هر ضلع آن حدود ۲۲ متر خواهد بود!

کل عرضه طلا سالانه تنها حدود ۱.۷ درصد افزایش می‌یابد. استیفن اینز، مدیر شرکت مدیریت سرمایه «SPI Asset Management» می‌گوید که این یعنی «هیچ خط مشی سیاسی، اکتشاف یا مداخله‌ای در حوزه زمین‌شناختی» قادر به کاهش ارزش طلا نیست. این ویژگی، طلا را در مقاطعی که سرمایه‌گذاران به دلیل عدم تمایل سیاسی دولت‌ها به افزایش مالیات یا ناتوانی در کاهش هزینه‌ها، نگران از دست رفتن کنترل دولت‌ بر بودجه عمومی هستند، جذاب می‌کند.

در سوی دیگر، مس نمی‌تواند ذخیره ارزش باشد زیرا هر ساله در مقادیر بالا مورد استفاده قرار گرفته یا مصرف می‌شود و تقاضا برای آن به سلامت اقتصاد جهانی بستگی دارد. پلاتین و پالادیوم هم با وجود قیمت بیش از یک‌هزار دلاری آنها در هر اونس، به دلیل مصرف سریع در صنعت، قادر به ایفای نقش طلا نیستند.

قیمت طلا چقدر افزایش یافته و آیا به اوج خود رسیده است؟

قیمت طلا از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون بیش از ۴۵ درصد رشد داشته و قیمت جهانی فلز زرد امروز برای نخستین بار از ۳ هزار و ۸۰۰ دلار در هر اونس فراتر رفت. این رشد قیمتی از همه دارایی‌های پیشتاز در سال جاری بیشتر است.

به نوشته گاردین، طلا از سال ۱۹۷۹ که با جهش ۱۲۶ درصدی همراه بود و انقلاب ایران به افزایش قیمت نفت و ناامیدی سرمایه‌گذاران از مهار تورم منجر شد، چنین سال درخشانی را تجربه نکرده است. داده‌های «بانک آو امریکا» نشان می‌دهد که هفته گذشته ۵.۶ میلیارد دلار سرمایه به سمت طلا سرازیر و به گفته این بانک، طی چهار هفته گذشته، ورودی بی‌سابقه ۱۷.۶ میلیارد دلاری ثبت شده است.

این بانک هشدار داده که طلا از منظر راهبردی در موقعیت «اشباع خرید» اما از حیث ساختاری «کمتر تحت مالکیت» قرار دارد زیرا فقط ۰.۴ درصد از سبد دارایی مشتریان خصوصی را تشکیل می‌دهد. این بانک همچنان طلا را در «موقعیت خرید» می‌بیند و این یعنی انتظار دارد که قیمت آن افزایش یابد.

طبق پیش‌بینی تحلیلگران، قیمت طلا همچنان رشد خواهد کرد. آرناب داس، تحلیلگر جهانی در «اینوسکو/Invesco» می‌گوید که روند صعودی طلا همچنان «پتانسیل رشد» دارد.

داس اضافه‌کرد: ما برای طلا هیچ جایگزین شایسته‌ای به عنان سپر برابر مخاطرات آمریکا نمی‌بینیم و انتظار داریم که بانک‌های مرکزی همچنان به خرید طلا ادامه دهند، زیرا به باور من جایگزین برای دلار نمی‌یابند.

چه کسانی طلا می‌خرند و چرا؟

شورای جهانی طلا می‌گوید که سرمایه‌گذاران و دلالان غربی محرک اصلی افزایش اخیر قیمت طلا بوده‌اند. به باور آنان دو دلیل اصلی برای این روند وجود دارد: نخست آنکه، شواهد نشان می‌دهد کُند شدن اقتصاد آمریکا، دست فدرال‌رزرو را برای کاهش بیشتر نرخ بهره باز می‌کند و این بدان معناست که سود ناشی از نگهداری پول نقد کمتر خواهد بود و در نتیجه در مقایسه با طلا (که سودی ندارد) جذابیت کمتری خواهد داشت.

دوم اینکه، تشدید انتقادات علیه فدرال رزرو و حمله به استقلال آن از سوی دولت ترامپ، نگرانی‌هایی را درباره ثبات دلار آمریکا و بازار اوراق قرضه ایجاد کرده است. افزون بر این، بانک‌های مرکزی به‌ویژه چین، در سال‌های اخیر نسبت به افزایش ذخایر طلای خود اقدام کرده‌اند. بلومبرگ هفته گذشته گزارش داد که چین قصد دارد تا در نقش «متولی» ذخایر طلای کشورهای دیگر ظاهر شده و جایگاه خود را در بازار جهانی طلا تقویت کند و وابستگی خود به دلار و مراکز غربی مانند آمریکا، انگلیس و سوئیس را کاهش دهد.

 «اثر ترامپ» چه می‌شود؟

به‌طور کلی، بازارها از افزایش تعرفه‌های آمریکا در سال ۲۰۲۵ به بالاترین سطح از دهه ۱۹۳۰ آسیب جدی ندیده‌اند، اما نگرانی‌های جنگ تجاری به‌وضوح بر دلار آمریکا تاثیر گذاشته است.

اِوا سان-وای، مدیر شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری M&G هفته گذشته گفت که این موضوع به «روند گسترده‌تر دلارزدایی» منجر و باعث تشنج بازارها شده است.

وی افزود: به همین دلیل طلا به گزینه امن برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده است، زیرا سرمایه‌گذاران در زمان عدم تمایل به خرید دلار یا قرار گرفتن در معرض خطر نرخ بهره اوراق خزانه‌داری، به طلا روی می‌آورند.

دلار در سال ۲۰۲۵ با افت بیش از ۹ درصدی مواجه شده و نگرانی‌ها درباره استقلال فدرال رزرو و جنگ تجاری، ارزش طلا را به‌ لحاظ سازوکاری در برابر دلار بالا برده است.

طلا بخریم؟

ضرب‌المثل «خریدار هوشیار باش» به‌طور قطع در این موقعیت صدق می‌کند، زیرا برخی سرمایه‌گذاران نگرانند که قیمت دارایی‌ها به‌طور کلی بیش از حد بالا رفته باشد. اما برخی کارشناسان همچنان ارزش بیشتری در طلا می‌بینند. به عنوان نمونه، «دویچه بانک» اوایل ما جاری میلادی پیش‌بینی خود برای قیمت طلا در سال ۲۰۲۶ را ۳۰۰ دلار افزایش داد و آن را به چهار هزار دلار در هر اونس رساند.

خرید طلا در بورس کالا یکی از گزینه‌هاست. گزینه دیگر، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله طلا در بورس است که نوسانات قیمتی طلا را به‌خوبی دنبال می‌کنند. با این حال، خطر کاهش قیمت طلا پس از این افزایش چشمگیر وجود دارد، به‌ویژه اگر تورم به اهداف بانک‌های مرکزی نزدیک شود یا تنش‌های ژئوپلیتیکی فروکش کنند.

منبع: ایرنا